W Wierzchowie koło Białego Kościoła w Dolinie Kluczwody jest największa na Wyżynie Krakowskiej, z najdłuższą trasą turystyczną ze wszystkich jaskiń w Polsce Jaskinia Wierzchowska. Jest to również jedna z pierwszych jaskiń w Europie przystosowana do ruchu turystycznego.
Wyżyna Krakowska, czy, jak kto woli Wyżyna Krakowsko –Wieluńska to kilkukilometrowej szerokości pasmo ciągnące się od Krakowa do okolic Wielunia, zbudowane głównie z wapieni, tworzące malownicze grupy skalne.
Jaskinia ma długość 970 m, ale do zwiedzania jest udostępniona niespełna połowa. Spowodowane to jest faktem, że trudno by było do niektórych korytarz wejść osobom bez przeszkolenia, a nawet śmiem twierdzić, że bez sporego doświadczenia.
Zapytałam przewodnika, czy wszystkie korytarze są dobrze poznane przez specjalistów. Usłyszałam, że nie. Ponieważ jaskinia jest wypłukana przez wodę, więc w wielu miejscach pozostaje wiele naniesionego przez
nią mułu. Część udostępniona dla zwiedzania jest oczywiście swobodnie dostępna. Nigdy nie usuwa się całego naniesionego mułu, jako że może to grozić nawet zapadnięciem stropu.
Jaskinia Wierzchowska została wypłukana przez płynącą przez nią wieki temu podziemną rzekę. Świadomość, że idę korytem rzeki, a nade mną jest kilka metrów wapienia sprawia, że przenoszę się w świat kolejnej
przygody. Dziękuję przewodnikowi, który w bardzo ciekawy i barwny sposób przybliżył historię i przyrodę. Takich lekcji szybko się nie zapomina.
Woda przesączając się przez skały wapienne nasyca się węglanem wapna, który wytrąca się w jaskini tworząc nacieki o przeróżnych kształtach. Jaskinia Wierzchowska była kiedyś bogata w szatę naciekową. Niestety przy pracach wykopaliskowych, przygotowujących do udostępnienia jaskini turystom i podczas zwiedzania przez turystów została prawie całkowicie zniszczona. Nacieki tworzą się wiele wieków, zniszczyć je może beztroska ludzka
w ciągu kilku minut.
Podczas prac przy odkrywaniu i przygotowaniu jaskini znaleziono wiele kości zwierzęcych, m.in. niedźwiedzia jaskiniowego, lwa czy hieny jaskiniowej. By uświadomić zwiedzającym, że takie kości tam znaleziono postawiono figury tych zwierząt.
W jednej z odnóg jaskini jest ekspozycja przedstawiająca Człowieka
Pierwotnego. Znaleziono tutaj zabytki neolityczne, co potwierdza, że w
tej grocie, która zapewne posiadała bezpośredni wylot do powierzchni,
mogli
mieć schronienie ludzie pierwotni.
Kolejną atrakcją jaskini są nietoperze. W czasie zimy hibernują, o czym warto pamiętać zwiedzając jaskinię i nie fotografować w miejscach przez przewodnika wskazanych z lampą błyskową. Wszystkie nietoperze w Polsce podlegają ochronie.
To już koniec spaceru, który miał miejsce w lutym 2012 r. Pozostaje mi polecić tą niewątpliwą atrakcję Jury.
Swoją notatkę oparłam na słowach Pana przewodnika, niestety nie znam imienia i nazwiska, ale pozdrawiam serdecznie, oraz książkowego przewodnika turystycznego Andrzeja Górnego i Mariusza Szelerewicza: „Jaskinia Wierzchowska Górna” . Wydanie drugie, poprawione i uzupełnione. Wydawnictwo PTTK „KRAJ” 1987 r.
Biuro Usług Turystycznych Gacek, proponuje ciekawe imprezy – nie tylko dla dzieci, ale dla dzieci to na pewno wspaniała i łatwa do zapamiętania lekcja historii. Są to : Piknik pod Jaskinią Wierzchowską (z ogniskiem i pieczeniem kiełbasek), Uczymy się bawiąc – gry i zabawy w plenerze (impreza dedykowana uczniom szkół podstawowych i gimnazjów),Co w trawie piszczy (lekcja plenerowa dla przedszkolaków), Pożegnanie lata, czyli święto pieczonego ziemniaka, Andrzejki, jaskiniowy bal; Mikołajki jaskiniowe, Karnawałowy bal jaskiniowy, czy zwiedzanie połączone z kuligiem. Jest to niewątpliwie przykład ciekawego spędzenia czasu.
Garść informacji praktycznych:
Jaskinia jest otwarta codziennie :
9.04 – 30.04 od 9.00 – 16.00
1.05 – 31.08 od 9.00 – 17.00
1.09 – 31.10 od9.00 – 16.00
1 listopada nieczynne
2.11 – 30.11 od 9.00 15.00
W ferie zimowe (w terminie dla woj. małopolskiego i śląskiego)
w godz. od 10.00 – 15.00
a także we wszystkie weekendy I kwartału (z wyłączeniem pierwszego weekendu stycznia )
od 10.00 – 15.00
Wejścia dla turystów indywidualnych odbywają się o pełnych godzinach zegarowych.
Dla grup zorganizowanych zalecana jest wcześniejsza rezerwacja.
Od niedawna ofertę biletów od 1 zł + 1 zł za rezerwację wprowadziły kolejne linie autobusowe : tanibus (bilet do Lublina już czeka) - 29 lipca od 10.00 mają być w sprzedaży bilety promocyjne, oraz muszkieter . Bilety za 1 zł + rezerwacja 1 zł są dostępne tylko i wyłącznie przy zamówieniach on-line (przez internet). Jak dla mnie jest to wspaniała alternatywa do autostopu, ale niestety autobusy liniowe nie docierają w każde miejsce w Polsce, którą zwiedzam najwięcej, czy w dowolne miejsce na ziemi , gdzie na pewno w przyszłości wyruszę. Stąd też moje dzisiejsze dywagacje na temat autostopu.
Mam szczęście do magicznych miejsc. Do takich właśnie miejsc zaliczam kaplicę czaszek w Czermnej. Miejsce, które sprawia, że człowiek pogrąża się w zadumie, zastanawia się nad tym co warte jest jego życie i co pozostanie po jego śmierci... Wnętrze kaplicy, jej ściany są pokryte czaszkami i ludzkimi kośćmi tworząc niezwykłe memento przypominające, że wobec śmierci wszyscy jesteśmy równi. Podobną kaplicę można zobaczyć w Kutnej Horze w Czechach. Trzecią zachowaną kaplicą kości, o której wiem jest Kaplica czaszek Braci Kapucynów w Rzymie.
Dobczycki zamek był częścią systemu obronnego Krakowa. Badania
archeologiczne określiły pierwsze ślady osadnictwa już na okres neolitu
(czyli ponad 4000 lat temu). Pierwszy zamek obronny powstał
prawdopodobnie na przełomie XIII i XIV wieku. Uległ zniszczeniu w czasie
potopu szwedzkiego,a to co zostało, rozebrano w XVIII w po odnalezieniu
skarbu zamurowanego w jednej z sal zamkowych. Dzięki działaniom PTTK w
Dobczycach mamy możliwość oglądania odrestaurowanych pomieszczeń
zamkowych i wystaw w nich umieszczonych.
Aby nie kończyć tak smutnym akcentem wizyty w zamku przed wyjściem są
głowy Skąpca, Plotkary, Obżartucha - nie wiem, dlaczego te głowy, ale
twarz rozjaśnia uśmiech. 
